Âm nhạc giống như là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta, nó mang đến cho chúng ta những giây phút thư giãn thực sự thoải mái, cho ta cảm nhận cái đẹp của tự nhiên, của quê hương, đất nước, con người.
Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Và đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. Thông qua Âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác, nhận thức được thế giới xung quanh, phát triển lời nói và trao đổi tình cảm.
Qua thực tế giảng dạy tại lớp, tôi nhận thấy trẻ còn thiếu linh hoạt, chưa tập trung và chưa phát triển tính tích cực. Để giúp trẻ hứng thú với hoạt động âm nhạc và góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ nên tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp trẻ Mẫu giáo hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc.”
Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với nghệ thuật thông qua hoạt động âm nhạc. Qua thực tế trên lớp tôi nhận thấy kết quả hứng thú của trẻ chưa cao, chưa phát huy hết khả năng cảm thụ âm nhạc nên tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
- Thuận lợi:
- Bản thân trình độ trên chuẩn, yêu nghề, có khả năng định hướng cho trẻ trong nghệ thuật âm nhạc.
-Ban giám hiệu quan tâm, luôn tạo điều kiện bồi dưỡng chuyên môn và tổ chức nhiều chuyên đề hội thi nồng ghép hoạt động âm nhạc giúp giáo viên được học tập.
-Được sự tin yêu, ủng hộ nhiệt tình từ các bậc phụ huynh
b. Khó khăn:
- Cơ sở vật chất trang thiết bị về phòng học âm nhạc còn sơ sài
-Đồ dùng cho âm nhạc còn ít, chưa đa dạng
Từ những thuận lợi, khó khăn trên dẫn đến một số thực trạng:
-Chỉ có 40% trẻ biết và hứng thú nghe nhạc
-45% trẻ nghe và thể hiện được tính nghệ thuật
-50% trẻ hát rõ lời, cảm thụ được năng khiếu âm nhạc
Vì thế tôi đã chọn lọc và tìm ra biện pháp gần gũi nhất giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc.
Từ quan điểm lấy trẻ làm trung tâm và trọng tâm giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc và trên thực tế đặc điểm tâm lý trẻ 3 tuổi khả năng chú ý, ghi nhớ chưa cao mà thời gian trẻ tập tung thì chỉ được từ 18-20 phút vì thế tôi nhận thấy nếu không thay đổi, làm mới các hình thức tổ chức để trẻ hứng thú thì sẽ không đạt được kết quả cao trong giờ học nên tôi đã nghiên cức đi sâu vào nghiên cứu một số biện pháp sau:
1.Tạo môi trường học tập để kích thích trẻ tham gia hoạt động âm nhạc
- Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tôi luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc để tạo môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ.
- Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh đa dạng: các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy, các loại đá, các khối gỗ, chén bằng sành, nắp chai. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy... theo ý tưởng các nhân, phục vụ chơi vũ hội hóa trang, nhảy múa tự do.
- Tôi còn sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển... các loại nhạc cụ dân tộc. Khi có điều kiện tôi dùng đàn thật hay có thể sử dụng mô hình, tranh cho trẻ quan sát.
- Ngoài ra còn có một số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, vòng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. Tất cả những đồ dùng, đồ chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng.
Khi bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo ra tại góc không ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt động yên tĩnh ở góc khác.
- ĐÓ kích thích tính tò mò, ham hiểu biết lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc, tôi luôn chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị tạo âm thanh khác nhau, tạo điều kiện cho trẻ sử dụng tối đa.
- Bên cạnh đó tôi luon chú ý tạo điều kiện cho trẻ thể hiện những ý tưởng, mong muốn của trẻ, đặc biệt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên kết với nhau tổ chức các hoạt động mang tính nghệ thuật. Khuyến khích trẻ tự làm hay cùng trẻ trang trí một số đồ dùng đồ chơi để vỗ hay gõ đệm bài hát nhằm gây hứng thú cho trẻ khi sử dụng. Có thể cho trẻ phối hợp chơi với nhóm tạo hình trang trí váy áo làm mặt nạ hóa trang....Trẻ vô cùng sung sướng khi được sử dụng đồ dùng do chính trẻ tạo ra, để thực hiện các hoạt động âm nhạc.
Như vậy để kích thích sự tò mò, ham hiểu biết của trẻ thì việc thay đổi bổ sung đồ dùng góc hoạt động âm nhạc là vô cùng quan trọng qua đó góp phần rất lớn trong việc trẻ hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc lên rất nhiều.
2. Cách sử dụng đạo cụ phù hợp
Ngoài việc tạo ra góc âm nhạc lôi cuốn, hấp dãn trẻ, thì việc sử dụng đạo cụ phù hợp cũng góp phần quan trọng tạo nên sự hứng thú, sáng tạo mới lạ của giờ hoạt động âm nhạc.
Khi trẻ khai thác hết, chơi liên tục, trẻ cảm thấy chán tôi sẽ thay đổi ngay. Ví dụ như: Dùng lời kích thích trẻ: Các con ơi! “Hôm nay góc âm nhạc có đồ dùng đồ chơi mới, các con hãy đến quan sát và khám phá nào”. Mỗi lần nên thay đổi 3 hoặc 4 đồ dùng, đồ chơi. Giáo viên khuyến khích trẻ trải nghiệm, tìm tòi, khám phá những đồ dùng đồ chơi mới. Ví dụ như dưới sự giúp đỡ của cô trong quá trình trẻ chơi, trẻ tự phát hiện ra âm thanh của chén sành chén sứ khi chứa lượng nước khác nhau, thì các chén tạo ra âm thanh khác nhau. Giáo viên gợi ý cho trẻ biết phối hợp những đồ dùng đồ chơi cũ với đồ dùng đồ chơi mới, gây hứng thú cho trẻ.
Ví dụ: Để gõ đệm cho một bài hát, gợi ý trẻ sử dụng trống lắc, phách… trẻ kết hợp với việc sử dụng đũa gõ những ly thủy tinh có lượng nước khác nhau tạo ra một tổ hợp âm thanh hài hòa, rất hay. Trong quá trình trẻ chơi tại góc âm nhạc, giáo viên có thể tận dụng để giới thiệu cho một số đàn dân tộc trẻ biết. Ví dụ về đàn tranh, sau khi cô giới thiệu chọn tiếng đàn tranh trong đàn organ, cô cho trẻ nghe một bài hát quen thuộc giúp trẻ dễ cảm thụ.
Ví dụ: Khi trẻ biểu diễn thì cô chuẩn bị rất nhiều dụng cụ âm nhạc và sử dụng nhiều hình thức: cây đàn T’rưng, cây sáo, gáo dừa, múa, hát hoặc những con búp bê bằng vải khâu, đối và trẻ chọn dụng cụ để kết hợp cứ như thế tăng theo sự hứng thú lên rất nhiều.
.jpg)
Hình ảnh trẻ sử dụng DCAN
Khi gõ đệm cho một bài hát, gợi ý trẻ sử dụng trống lắc, phách… trẻ kết hợp với việc sử dụng đũa gõ những ly thủy tinh tạo ra một tổ hợp âm thanh hòa tấu tạo lên bản nhạc hoàn chỉnh.
3. Bên cạnh đó việc lồng ghép tích hợp âm nhạc mọi lúc mọi nơi và các giờ học khác được tôi sử dụng thường xuyên và không thể thiếu giúp giờ dạy thêm phần uyển chuyển
VD: Để tạo không khí phấn khởi Lúc đón trẻ cho trẻ nghe nhạc các bài hát trong và ngòai chương trình, trẻ nghe nhiều lần sẽ tăng thêm hứng thú và cảm nhận được giai điệu bài hát được tốt hơn
Vd: Khi cho trẻ thăm quan dạo chơi ngoài trời tôi cho trẻ vận động theo nhạc nhằm tạo cho trẻ sự mềm dẻo, kích thích sự sáng tạo và trẻ hiểu biết thêm về thế giới xung quanh
VD: Giờ Trò truyện về công việc bác nông dân, tôi hát một đoạn bài” Em đi giữa biển vàng” sáng tác Bùi Đình Thảo, để vào bài và giáo dục trẻ biết ơn bác nông dân vất vả làm ra hạt thóc hạt gạo vì ậy khi ăn chúng ta phải ăn hết xuất.
Bên cạnh đó hoạt động chiều tôi cho trẻ hát múa, gõ đệm theo ý thích, kích thích trẻ tham gia nhóm giúp trẻ học hỏi lẫn nhau, cùng chia sẻ cảm xúc và hợp tác khi biểu diễn
Để xây dựng được giờ học âm nhạc thu hút sự hứng thú của trẻ tôi phải nghiên cứu rõ nội dung trong tâm để giúp trẻ đạt được kết quả:
-Tôi nghiên cứu bản nhạc sao cho thật gần gũi dễ hát, giáo dục trẻ thật ngắn gọn, dễ hiểu
-Sau đó tôi xác định giọng hát căn cứ vào nốt nhạc cuối cùng của bản nhạc
Tiếp theo là tôi đi sâu vào mục đích yêu cầu và nội dung trọng tâm của từng giờ âm nhạc:
-Nếu trọng tâm dạy hát, tôi tập trung vào nội dung chính cho trẻ hát thuộc lời, đúng nhạc
-Nếu là vận động theo nhạc tôi hướng dẫn cho trẻ cách vận động và hướng trẻ suy nghĩ ra cách sáng tạo mới theo nhịp điệu của bài hát
-Nếu trọng tâm là trò chơi âm nhạc tôi hướng dẫn trẻ cách chơi cụ thể giúp trẻ thoải mái nhanh nhẹn và hứng thú
-Và trọng tâm là biểu diễn tôi sử dụng hình thức hát đối, múa theo nhóm, cá nhân.
4. Sử dụng các loại trang phục gây hứng thú cho trẻ:
Bên cạnh cách biểu diễn sôi động thì trang phục biểu diễn cũng không kém phần quan trọng làm lên sự thành công cho giờ âm nhạc
Để tạo cho trẻ các trang phục biểu diễn hấp dẫn, bắt mắt, tôi dùng các trang phục làm từ ruy băng, giấy màu các loại, trang kim, phế liệu…Cô và trẻ cùng nhau trang trí để làm trang phục kích thích trẻ tham gia hoạt động. Trẻ được mặc bộ quần áo do chính mình tham gia trang trí sẽ phấn khởi và hứng thú hơn với hoạt động âm nhạc.
VD: Vận động bài “Em thích làm chú bộ đội” tôi cho cả lớp đội mũ chú bộ đội, một số bạn lên biểu diễn thì mặc trang phục quàn áo của chú bộ đội
VD: Với chủ đề thể giới thực vật: Mùa xuân của bé trẻ được mặc trang phục áo dài tết và mũ hoa đào hoa mai
.jpg)
Hình ảnh trẻ mặc trang phục thể hiện
Thông qua việc: “Học bằng chơi- chơi mà học” việc sử dụng thủ thuật để giúp trẻ hứng thú và tập trung của trẻ là điều vô cùng quan trọng. Âm nhạc là chu kì thời gian, là nhịp sống hàng ngày của trẻ, làm cho trẻ thêm linh hoạt vui tươi, và âm nhạc chính là người bạn thân của trẻ thơ.
5. Phối kết hợp với phụ huynh
Với quan điểm: “Cô giáo như mẹ hiền” Thì việc tôi thường xuyên trao đổi thông tin cá nhân của trẻ với phụ huynh và phụ huynh trao đổi với cô giáo là việc làm thường xuyên, hàng ngày mà mỗi giáo viên luôn luôn áp dụng
Nhiều bậc phụ huynh chưa hiểu tầm quan trọng việc nhận thức của con em mình trong mọi hoạt động nhất là hoạt động âm nhạc, ở nhà chỉ biết cho trẻ hát theo nhạc mà chưa hiểu được hát phải theo nhịp điệu, theo cường độ nhanh chậm của bản nhạc.
Vì thế tôi bố trí góc tuyên truyền ngay của ra vào lớp với các hình ảnh của con e phụ huynh được biểu diễn, được sử dụng DCAN, được tổ chức theo nhóm giúp phụ huynh được quan sát và trao đổi cùng cô giáo
Không những thế tôi còn viết bảng tin nhỏ thông báo phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu khi cần bổ sung đồ chơi
Như vậy: Việc Giúp trẻ hứng thú trong hoạt động âm nhạc cần có sự cổ vũ động viên của các bậc phụ huynh. Tôi nhận thấy phụ huynh phấn khởi khi xem con em mình biểu diễn tự tin trên sân khấu và bất cứ ở nơi đâu
- Thông qua quá trình dạy học, qua thực tế giảng dạy của bản thân tôi nhận thức được rằng: Âm nhạc có một sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Vì thế để dạy tốt hoạt động giáo dục âm nhạc thì người giáo viên cần xác định một số mặt sau đây:
- Phải nhận thức đúng đắn yêu cầu nhiệm vụ và tầm quan trọng của môn âm nhạc, chịu khó tham khảo, nghiên cứu tìm tòi sáng tạo cho tiết dạy, biết tiếp thu “cái mới” trên cơ sở kế thừa “cái cũ”, từ đó xây dựng thành một thói quen, kỹ năng hát.
- Hát đúng, hát mẫu chính xác, diễn cảm, thể hiện sắc thái, tình cảm của bài hát, hát thuộc bài hát, kết hợp điệu bọ minh hoạ cho bài hát.
- Cô chuẩn bị đàn, đồ dùng, đồ chơi trong tiết học, đẹp, sinh động, sáng tạo giúp trẻ hứng thú chơi trò chơi và tích cực tham gia hoạt động âm nhạc.
- Cho trẻ làm quen âm nhạc ở mọi lúc, mọi nơi để trẻ cảm nhận giai điệu của bài hát, thích tham gia vào các hoạt động âm nhạc.
- Trong giờ hoạt động chung giáo viên phải biết tổ chức và có kỹ thuật chỉ huy tập thể một cách sinh động và chính xác, chuyển tiếp nhẹ nhàng lôgic mới thu hút trẻ học tốt.
- Lồng ghép tích hợp thông qua các hoạt động giúp trẻ hiểu biết thêm về âm nhạc và củng cố những kiến thức đã học.
- Cô phải có tác phong sư phạm mẫu mực, dịu dàng, giọng nói truyền cảm thể hiện tình yêu thương đối với trẻ.
- Cần cho trẻ được biểu diễn văn nghệ trong các ngày hội, ngày lễ. Tổ chức biểu diễn trong các cuộc thi nhằm gây cho trẻ những hứng thú nhất định. Trẻ sẽ rất hào hứng, tự tin tham gia vào các hoạt động âm nhạc.
- Phối hợp chặt chẽ với ban giám hiệu cùng với các giáo viên trong trường và phụ huynh học sinh có kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ để tổ chức các hoạt động đạt hiệu quả tốt
Sau khi áp dụng biện pháp trên vào giờ dạy các cô giáo nhận thấy sự thay đổi như sau:
- 70% trẻ hứng thú trong giờ học
-60% trẻ hát đúng lời, đúng giai điệu
-75% trẻ có kĩ năng vận động theo nhạc và tham gia biểu diễn
Đặc biệt trẻ rất mạnh dạn, tự tin biểu diễn trước mọi người, trẻ thích được tham gia biểu diễn trong những ngày hội, ngày lễ. Trẻ hào hứng được nghe nhạc, giúp trẻ từng bước cảm nhận và biết đánh giá âm nhạc cũng như số lượng tác phẩm mà trẻ được nghe, được học thuộc sẽ đặt ra những cơ sở đầu tiên của thị hiếu âm nhạc. Trước kết quả ấy tôi vô cùng phấn khởi, và bản thân tôi cảm thấy mình đã góp phần không nhỏ trong việc hướng trẻ hứng thú tham gia hoạt động giáo dục âm nhạc.
